fbpx
czwartek, 28 marca 2024

Historię starcia z powierzchni ziemi prawie wszystkich polskich Żydów znamy, niestety, aż za dobrze. Znakowanie, wykluczenie, gettoizacja, wreszcie: śmierć zadawana na skalę przemysłową. Holocaust, mimo upływu 74 lat od zakończenia II wojny światowej, wciąż wzbudza emocje. To rana, która wciąż się nie zabliźniła.

Od czasu do czasu pojawiają się publikacje, które w jakiś sposób próbują zmienić perspektywę, z której dzisiaj przypatrujemy się Zagładzie. Ogólnonarodową dyskusję wywołał (i wciąż ją rozpala) swoimi publikacjami Jan Tomasz Gross. Współwina, współudział, milczące przyzwolenie albo żywe uczestnictwo, wrodzony antysemityzm – takie zarzuty formułował wobec Polaków Gross.

Grossowi umknął jednak pewien kluczowy fakt. W swoich rozważaniach pominął obowiązujące wówczas w okupowanej Polsce prawodawstwo nazistowskie wobec Polaków. Tego tematu dotyczy nowa publikacja Bogdana Musiała Kto dopomoże Żydowi… Autor, polski i niemiecki historyk specjalizujący się w badaniu dziejów Niemiec, Polski i Rosji w XX wieku, zwłaszcza w okresie II wojny światowej i w latach
międzywojennych, w publicystycznym ujęciu punktuje wady książek Grossa, a także daje odpór teorii o przyrodzonym antysemityzmie Polaków.

Po pierwsze, im więcej Polacy pomagali Żydom, tym bardziej naziści zaostrzali sankcje karne wobec pomagających. Po drugie, okupowana Polska była JEDYNYM (według ustaleń autora) krajem, w którym za niesienie pomocy Żydom obowiązywała kara śmierci. Egzekwowana z iście niemiecką precyzją: dowodem rozstrzelane i spalone wsie, publiczne, masowe rozstrzeliwania, karanie nie tylko tych, którzy bezpośrednio pomagają, ale całych rodzin, łącznie z dziećmi i starcami.

Dzięki książce Musiała „polskie” drzewka w Yad Vashem przestają być tylko pustym symbolem. W Kto dopomoże Żydowi… obserwujemy niezwykłe poświęcenie zwykłych ludzi, narażających życie swoje, swoich bliskich, byle uratować drugiego człowieka, ukryć go, przechować, nakarmić, pozwolić, w miarę możliwości, godnie przetrwać.

Kto dopomoże Żydowi… to publikacja, która ma szanse zmienić postrzeganie różnorodnych postaw Polaków wobec Żydów podczas niemieckiej okupacji. Autor przeciwstawia się amatorszczyźnie niektórych historyków, ich dogmatycznemu i pełnemu negatywnych emocji ujmowaniu Holocaustu.

Opierając się na źródłach (prawie połowa książki to zbiór dokumentów) wypełnia bagatelizowaną i pomijaną lukę w polskiej świadomości historycznej.

Tytuł: Kto dopomoże Żydowi…
Autor: Bogdan Musiał

PREMIERA – 18 czerwca

Poprzedni

GOLDENBOX No. 12

Następny

Ślub też może mieć dobroczynną wartość

Zobacz również to: